Tip 1: Neem een coachende rol op
Als hulpverlener neem je de rol op van een coach die het emotionele en rationele reflectieproces ondersteunt. Toekomstoriëntering is een manier om mensen zonder wettig verblijf te begeleiden naar een toekomstperspectief dat ze zelf als zinvol ervaren. Daarvoor heb je een vertrouwensband nodig waar de verwachtingen duidelijk zijn.
Tip 2: Creëer mentale ruimte
Mensen zonder papieren ervaren veel stress en onzekerheid. Daardoor hebben ze niet altijd de mentale ruimte en emotionele energie om alle mogelijkheden op een rij te zetten. Werk dus eerst daaraan. Geef de persoon tijd en bekijk welke stappen je al samen kunt ondernemen om meer rust te creëren.
Tip 3: Wees eerlijk en realistisch over de toekomstmogelijkheden
Mensen zonder papieren komen vaak naar hulpverlening met een verblijfsvraag of dringende hulpvraag. Maak duidelijk dat vooral een traject op langere termijn een oplossing kan bieden. Geef mensen volledige en correcte informatie over hun mogelijkheden. Er zijn in feite maar vier toekomstmogelijkheden voor mensen zonder papieren:
- een aanvraag doen om een legaal verblijf te krijgen in België
- verder migreren naar een ander land (= doormigratie)
- terugkeren naar hun thuisland
- in België blijven zonder papieren.
Neem je tijd om samen dieper in te gaan op elk van deze mogelijke pistes.
Tip 4: Laat mensen concrete doelen formuleren
Vaak is het verkrijgen van een wettig verblijf een belangrijk doel van mensen zonder papieren. Toch is het goed om als hulpverlener samen te bekijken wat mensen al kunnen doen zonder papieren. Laat mensen doelen formuleren op korte, middellange en lange termijn. Laat hen stilstaan bij de tijd die al achter hen ligt en de tijd die komt om bepaalde doelen te verwezenlijken. Zo krijgen ze meer inzicht in hun persoonlijke situatie en krijg je hen in beweging.
Tip 5: Zet de persoon in zijn kracht
De kans is groot dat mensen zonder wettig verblijf al heel wat hebben meegemaakt. Misschien hebben ze al te maken gehad met depressie of een zelfmoordpoging gedaan. Misschien zijn ze dierbare mensen verloren. Daar kan niemand iets aan veranderen. Wel kan je hen leren om beter om te gaan met de moeilijkheden en vooruit te kijken.
Laat mensen inzien dat ze sterke en krachtige overlevers zijn en dat ze die kracht kunnen gebruiken richting een zinvolle toekomst.
Wil je meer weten?
- Volg een vorming voor meer kennis rond vreemdelingenrecht
- Vraag juridische ondersteuning over vreemdelingenrecht
- Lees meer over het thema: Toekomstoriëntering. Met precaire verblijvers werken aan een zinvol toekomstperspectief, Kruispunt Migratie-Integratie
* In dit artikel spreken we over mensen zonder wettig verblijf. Je hoort in dit kader ook wel eens 'mensen zonder papieren' of 'mensen met een precair verblijf', al betekenen deze woorden niet helemaal hetzelfde. Twijfel je over een correcte benaming? Bezoek deze website voor meer uitleg (bv. over het woord illegaal' wat we niet gebruiken: Iemand kan wel illegaal in het land verblijven, maar we reduceren die persoon niet tot ‘een illegaal’.)
